Obszary prawnie chronione zajmują w gminie powierzchnię 7793,4ha, co stanowi  48,7% powierzchni gminy.

Na terenie gminy znajdują się:

1. Rezerwat przyrody ,,Ostrzycki Las”
2. Rezerwat przyrody "Szczyt Wieżyca"
3. 26 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej,
4. Kaszubski Park Krajobrazowy wraz z otuliną
5. Gowidliński Obszar Chronionego Krajobrazu
6. Zespół Przyrodniczo - Krajobrazowy Dolina Łeby w KPK
7. Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy Rynna Raduńska
8. Zespół Przyrodniczo – Krajobrazowy Rynna Dąbrowsko - Ostrzycka

 
Ad.1. Rezerwat ,, Ostrzycki Las “ o powierzchni 55,13ha został utworzony w 1960 roku. Rezerwat obejmuje fragmenty stoku rynny Jeziora Ostrzyckiego, rozcinającej wysoczyznę polodowcową. W rezerwacie chronione są przede wszystkim występujące na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego zespoły lasów bukowych - kwaśnej, żyznej i storczykowej buczyny. Forma buczyny storczykowej występująca w rezerwacie jest jedynym znanym na Pomorzu stanowiskiem na kredzie jeziornej. Flora rezerwatu ze względu na zróżnicowanie siedlisk, a zwłaszcza występowanie siedlisk nakredowych, odznacza się ogromnym bogactwem, w tym przede wszystkim storczyków. Ponadto    w rezerwacie występuje jedyne w województwie stanowisko obuwnika.

Ad.2. Rezerwat ,, Szczyt Wieżyca“ o powierzchni 33,59ha utworzono w 1962 roku. Obejmuje wierzchowinę i znaczną część stoków najwyżej wyniesionych na Niżu Środkowoeuropejskim. Są one w całości zalesione, a panującym zbiorowiskiem leśnym jest buczyna w postaci odznaczającej się brakiem runa, gdyż dno lasu jest w całości zasłane ściółką z nierozłożonych liści bukowych. Niezależnie od formalnego zakwalifikowania rezerwatu, jest on bardzo wartościowym obiektem  z punktu widzenia ochrony lasów bukowych.
 
           
Ad.3. Na obszarze gminy Stężyca ochroną prawną objętych jest 26 pomników przyrody (w tym 22 drzewa, 2 grupy drzew i 2 głazy). Wykaz pomników przyrody zawiera tabela nr 1.

 
Pomniki przyrody zatwierdzone:

Ad.4. Kaszubski Park Krajobrazowy na terenie gminy Stężyca zajmuje powierzchnię około7291ha. Kaszubski Park Krajobrazowy utworzony został Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 15 czerwca 1983 roku. Bezpośrednie, prawne podstawy funkcjonowania KPK i jego otuliny w aktualnych granicach stanowią Rozporządzenia Wojewody Gdańskiego Nr 5/94, 11/98 oraz 12/98 z dnia  3 września 1998 r. w sprawie zatwierdzenia ,,Planu ochrony Kaszubskiego Parku Krajobrazowego” oraz wyznaczenia w nim zespołów przyrodniczo  – krajobrazowych.
Kaszubski Park Krajobrazowy obejmuje zachodnią część gminy, najbardziej zróżnicowaną morfologicznie, gdzie obok pagórków i wzgórz morenowych występują głęboko wcięte w powierzchnię morenową rynny subglacjalne (Rynna Ostrzycko – Goręczyńska, Wieżycka i Rątowska).
             
Ad.5. Gowidliński Obszary Chronionego Krajobrazu na terenie gminy zajmujące łącznie powierzchnię około 325ha, utworzone zostały na podstawie Rozporządzenia Nr 5/94 Wojewody Gdańskiego z  dnia 8 listopada 1994r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu, określenia granic parków krajobrazowych i utworzenia wokół nich otulin oraz wprowadzenia obowiązujących w nich zakazów i ograniczeń. Rozporządzenie Nr 11/98 Wojewody Gdańskiego z dnia 3 września 1998 r. zmieniło wymiennie rozporządzenie. Obszar obejmuje rynny jezior Gowidlińskiego, Mausz i Węgorzyno oraz ich wysoczyznowe otoczenie. Oprócz jezior w obrębie Obszary występuje znaczna liczba innych zbiorników wodnych, wyjątkowo urozmaicona rzeźba terenu i znaczna lesistość.
                       
Ad.6, 7 i 8. Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe: "Dolina Łeby w KPK", ,,Rynna Raduńska” oraz ,,Rynna Dąbrowsko – Ostrzycka” leżące na terenie Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, ustanowione zostały Rozporządzeniem Nr 12/98 Wojewody Gdańskiego z dnia 3 września 1998 r. w sprawie zatwierdzenia ,,Planu ochrony Kaszubskiego Parku Krajobrazowego” oraz wyznaczenia w nim zespołów przyrodniczo – krajobrazowych.
Główne cele ich ustanowienia to: zachowanie ciągłości przestrzennej struktur przyrodniczo – krajobrazowych o szczególnym znaczeniu dla funkcjonowania przyrody KPK i dla identyfikacji jego specyfiki krajobrazowej, w tym rewaloryzacja i ochrona krajobrazu rynien jeziornych, obejmujących różnorodne struktury przyrodnicze oraz walory kulturowe, ochrona lęgowisk ptaków wodno – błotnych oraz przywrócenie ładu przestrzennego zdewastowanego krajobrazu osadniczo – rekreacyjnego.
Na terenie gminy Stężyca znajdują się stanowiska ptaków chronionych, wokół których zostały wyznaczone strefy ochrony. Ze względu na bezpieczeństwo chronionego obiektu nie podaje się szczegółowej lokalizacji stanowisk.